Program „Czyste Powietrze” to kluczowa inicjatywa mająca na celu poprawę jakości powietrza w Polsce poprzez dofinansowanie wymiany starych i nieefektywnych źródeł ciepła oraz termomodernizację budynków jednorodzinnych. Po okresie zawieszenia, spowodowanego koniecznością przeprowadzenia reform i eliminacji nadużyć, program zostanie wznowiony 31 marca 2025 roku.
Przyczyny zawieszenia programu
Pod koniec listopada 2024 roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) niespodziewanie wstrzymał nabór wniosków do programu „Czyste Powietrze”. Decyzja ta była motywowana koniecznością przeprowadzenia gruntownej reformy programu oraz rosnącą liczbą nadużyć i wyłudzeń. Wstrzymanie naboru odbyło się bez wcześniejszego uprzedzenia, co wywołało obawy wśród beneficjentów oraz organizacji proekologicznych.
Reakcje społeczne i apele o przywrócenie programu
Decyzja o zawieszeniu programu spotkała się z krytyką ze strony organizacji takich jak Polski Alarm Smogowy (PAS), który apelował do premiera Donalda Tuska o jak najszybsze przywrócenie programu. PAS podkreślał, że wstrzymanie naboru bez okresu przejściowego pozostawiło tysiące gospodarstw domowych, które zrealizowały inwestycje w wymianę źródeł ciepła, bez obiecanego wsparcia finansowego.
Planowane zmiany w programie
Wznowienie programu „Czyste Powietrze” 31 marca 2025 roku wiąże się z wprowadzeniem szeregu zmian mających na celu zwiększenie efektywności i dostępności programu:
-
Uproszczenie procedur: Nowa odsłona programu zakłada uproszczenie procesu aplikacyjnego oraz zmniejszenie liczby wymaganych dokumentów, co skróci czas rozpatrywania wniosków z 90 do 30 dni.
-
Zwiększenie dostępności: Program będzie bardziej dostępny dla gospodarstw domowych o niższych dochodach, dzięki wprowadzeniu trzech poziomów dofinansowania:
-
Poziom podstawowy: do 30% kosztów kwalifikowanych, maksymalnie 16 500 zł na lokal.
-
Poziom podwyższony: do 35% kosztów kwalifikowanych, maksymalnie 19 000 zł na lokal (dla budynków w bardziej zanieczyszczonych gminach).
-
Poziom najwyższy: do 95% kosztów kwalifikowanych, maksymalnie 43 900 zł na lokal (również zależny od lokalizacji).
-
-
Zmiany w zakresie dofinansowania wymiany kotłów: Zgodnie z dyrektywą EPBD, od 1 stycznia 2025 roku kraje członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek wstrzymać dotowanie samodzielnych kotłów na paliwo gazowe. W związku z tym, po wznowieniu programu „Czyste Powietrze”, nie będzie już możliwości uzyskania dotacji na kotły gazowe.
Dofinansowanie wymiany kotłów w nowej odsłonie programu
W ramach programu „Czyste Powietrze” priorytetem będzie dofinansowanie wymiany starych, nieefektywnych kotłów na paliwo stałe na nowoczesne i ekologiczne źródła ciepła. Beneficjenci będą mogli uzyskać wsparcie finansowe na zakup i montaż m.in.:
-
Pomp ciepła: Urządzenia te cieszą się rosnącą popularnością ze względu na swoją efektywność energetyczną i ekologiczność. W zależności od rodzaju pompy ciepła oraz poziomu dofinansowania, możliwe jest uzyskanie dotacji pokrywającej znaczną część kosztów inwestycji.
-
Kotłów na pellet: Nowoczesne kotły na pellet spełniające wymogi Ekoprojektu oraz charakteryzujące się klasą energetyczną co najmniej A+ będą objęte dofinansowaniem. Wysokość dotacji zależy od poziomu dofinansowania:
-
Poziom podstawowy: do 45% kosztów, ale nie więcej niż 9 100 zł.
-
Poziom podwyższony: do 70% kosztów, ale nie więcej niż 14 300 zł.
-
Poziom najwyższy: do 100% kosztów, ale nie więcej niż 20 400 zł.
-
Podsumowanie
Wznowienie programu „Czyste Powietrze” 31 marca 2025 roku stanowi istotny krok w kierunku poprawy jakości powietrza w Polsce. Wprowadzone zmiany mają na celu uproszczenie procedur, zwiększenie dostępności dofinansowania oraz eliminację nadużyć. Szczególny nacisk położono na dofinansowanie wymiany starych kotłów na nowoczesne i ekologiczne źródła ciepła.